3 BƯỚC ĐỂ HIỀU VỀ NGHỆ THUẬT

Chìa khóa để hiểu nghệ thuật là gì ? Có cách nào dễ dàng để hiểu và cảm nhận được ý nghĩa của các tác phẩm nghệ thuật, giống như ta thưởng thức vị ngon của 1 chiếc bánh không?

Xám trả lời ngắn gọn: Có.

Rất đơn giản, bạn chỉ cần đi theo các bước: Nhìn – Xem và cuối cùng là Suy nghĩ.

Bước đầu tiên là nhìn – và thấy, chỉ là sử dụng đôi mắt của bạn để quan sát. Khi chúng ta thấy bất cứ điều gì, cho dù đó là 1 tác phẩm nghệ thuật, 1 bộ phim hay 1 tấm biển quảng cáo, não bộ chúng ta thực hiện một quá trình đọc và phân tích ồ tạ, gợi nhớ lại cho bạn những ký ức hoặc tất cả thông tin liên quan đến hình ảnh mà bạn tiếp nhận. Nếu không có chút liên quan, não bộ của bạn sẽ gạt bỏ hình ảnh ra khỏi ý thức hoặc nếu có dữ kiện liên quan, điều đó sẽ được gán vào hình ảnh bạn tiếp nhận lúc bấy giờ. Để hiểu và cảm nhận nghệ thuật, lạ thay, bạn phải phá vỡ hoặc chí ý làm chậm quá trình đó lại.

Bước 1: Nhìn

Yep, tôi đang nhìn 1 bộ phim. Nếu bạn thốt ra câu đó, tôi dám cá mọi người sẽ đáp cho bạn 1 cái nhìn kỳ cục. Nhưng rõ rang chúng ta đang nhìn mọi thứ - trừ lúc bạn ngủ.

Nhưng ở bước này, bạn hãy nhìn kỹ. Khi nhìn vào 1 tác phẩm nghệ thuật, đừng liếc qua nó 1 cách nhanh chóng mà hãy nhìn thật chậm rã, chú ý đến những thứ cơ bản nhất, như hình khối, vật liệu, kích thước, màu sắc … sau đó là cảm nhận của bạn về những yếu tố đó. Hình khối cứng rắn hay mềm mại, tác phẩm đó được tạo nên bởi đá, kim loại hay gỗ… mang gam màu nóng hay lạnh là chủ yếu.. vân vân và mây mây. Đa phần mỗi tác phẩm nghệ thuật được sáng tác đều mang chủ ý của người nghệ sĩ, dưới sự kết hợp của những yếu tố trên. Những yếu tố đó sẽ trực tiếp truyền tài ý nghĩa tổng thể của tác phẩm.

All about Peter – là tác phẩm của 1 nghệ sĩ người Úc gốc Tây Ban Nha, được thực hiện vào năm 2009.

Thoạt nhìn qua mọi người sẽ nghĩ rằng đây là 1 bức tranh đầy màu sắc, nhưng thực tế nó là 1 tác phẩm được tạo thành từ vô số các đồ vật bằng nhựa dẻo, bát nhựa, vỏ chai nước cam ép, đồ gia dụng nhựa .. với nhiều màu sắc khác nhau. Vậy bạn nghĩ rằng đây có phải được gọi là 1 bức tranh?

Bước 2: Xem

Sự khác biệt giữa Xem và Nhìn là gì? Nhìn là hành động thu thập thông tin và mô tả những gì hiện hữu trước mắt bạn, còn xem là việc áp đặt ý nghĩa cho những thứ hiện hữu đó.

Hãy thử xem những hình tượng trong bức tranh sử thi của Pablo Picasso, Guernica (1937). Ở trung tâm, là hình ảnh con ngựa đang la hét, với một cánh tay bị cắt đứt ngay bên dưới nó. Ở bên trái, một người phụ nữ khóc lóc và ôm một đứa trẻ đã chết, và và góc trên trông giống như một vụ nổ. Những yếu tố rời rạc kết hợp để tạo ra ý nghĩa tổng thể của bức tranh. Một con ngựa đang kêu la, 1 người phụ nữ ôm 1 đứa trẻ không còn sự sống, và 1 vụ nổ - đó là những hình ảnh tàn khốc của 1 cuộc chiến tranh ( vào thời đó ).

Trở lại với tác phẩm All about Peter, ẩn ý của tác giá không quá rõ ràng, mặc dù những đồ vật tạo nên tác phẩm đó lại rất quen thuộc với chúng ta, trái ngược với những yếu tố của bức Guernica. Vì vậy, để hiểu được nó chúng ta cần phải suy nghĩ.

Bước 3: Suy nghĩ.

Bước cuối cùng liên quan đến suy nghĩ về những gì bạn đã quan sát, với những gì bạn đã lượm lặt từ hai bước đầu tiên và suy nghĩ về các ý nghĩa có thể. Quan trọng hơn, đây là một quá trình giải thích, nhưng không phải là để “tìm ra câu trả lời đúng”, mà là suy nghĩ một cách sáng tạo về những ý nghĩa có thể có của một tác phẩm.

Để có thể hiểu được và không bị sa đà vào những ý tưởng vô nghĩa, bạn cần chú ý nhiều hơn về Bối cảnh của tác phác đó. Bối cảnh sẽ giúp bạn hiểu thêm về tác phẩm nghệ thuật đó. Phần lớn khi mọi người xem 1 tác phẩm nghệ thuật, ngoài bản thân tác phẩm, những gì mà người xem biết được đó chính là : tên tác giá, tên tác phẩm và năm. Nó khá là vô nghĩa với đa số mọi người nhưng hãy suy nghĩ kĩ them.

Tác giả là ai? Liệu anh/cô ấy có chỉ đơn thuần là 1 người nghệ sĩ, họ được sinh ra ở đâu và thời gian nào… Đó là những manh mối quan trọng bởi 1 nghệ sĩ sinh ra ở Liên Xô năm 1930 sẽ có những trải nghiệm về cuộc sống khác 1 nghệ sĩ sinh ra ở Tây Ban Nhà vào những năm 90s.

1 số câu hỏi khác về tác phẩm sẽ là nó được tạo ra khi nào, có điều sự kiện, hoặc điều gì đặc biệt xảy ra vào thời điểm đó. Vì đối với những người nghệ sĩ, các tác phẩm chính là “ phản ứng” của họ đối với cuộc sống này. Ngạc nhiên hơn, bạn sẽ nhận ra mọi thứ bạn biết về tác phẩm nghệ thuật đó lại không đến từ những kiến thức học thuật, sách vở mà phần nhiều trong số đó là từ các cuộc hội thoại, thông tin trên truyền hình, đâu đó trên internet.

Trong tác phẩm It’s all about Peter, tiêu đề chính là chìa khóa chính. Marti muốn ám chỉ tác phẩm này nói về 1 người tên là Peter ( có thể ) – chúng ta không biết Peter là ai, khuôn mặt của anh ấy ra sao nhưng chúng ta biết rằng những vỏ chai nhựa, chính là thứ tạo nên cuộc sống của anh ấy. Vậy bạn hãy thử đoán xem Peter có thể là ai? Nếu có 1 vài lựa chọn, hãy thử google và tìm hiểu them thông tin nhé.

Cuối cùng, nếu áp dụng 3 bước này, Xám chắc rằng bạn sẽ có thể hiểu được bất kì 1 tác phẩm nghệ thuật nào, nhưng chắc sẽ mất cả vài thập kỉ chỉ để cảm nhận được 1 vài tác phẩm.

Vì vậy, một mẹo quan trọng – bạn không cần phải xem và tìm hiểu về mọi thứ bạn nhìn thấy. Đừng cố gắng xem mọi thứ - giống như việc bạn mở tivi và cố gắng xem hết tất cả các kênh trong 1 buổi tối, vì cuối cùng, tất cả sẽ trở nên vô nghĩa vì bạn chẳng cảm nhận được 1 thứ gì đó đủ. Hãy dành thời gian và nhiều hơn cho những gì gây ấn tượng và khiến bạn thích thú.

Bản thân tôi, tôi yêu nghệ thuật khiến tôi suy nghĩ khác về điều gì đó mà tôi nghĩ tôi đã biết. Chỉ cần cho mình một chút thời gian để làm chậm lại, nhìn, xem và suy nghĩ, và bạn sẽ tìm thấy điều gì đó thực sự khiến bạn cảm thấy có ý nghĩa.